Biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thành phố lào cai tỉnh lào cai

qua hot ng ca cỏ nhõn, ca nhúm, huy ng cỏc ngun lc khỏc t mc tiờu ca t chc[25]. Tỏc gi H Th Ng v ng V Hot coi QL l mt quỏ trỡnh nh hng, quỏ trỡnh cú mc tiờu, QL mt h thng nhm t c nhng mc tiờu nht nh[23]. Tỏc gi Mai Hu Khuờ li cho rng Hot ng QL l mt dng hot ng c bit ca ngi lónh o mang tớnh tng hp cỏc loi lao ng trớ úc, liờn kt b mỏy QL, hỡnh thnh mt chnh th thng nht iu ho phi hp cỏc khõu v cỏc cp QL, lm sao cho hot ng nhp nhng, a n hiu qu[14] Giỏo trỡnh QL giỏo dc v o to ca trng Cỏn b QL GD&DT cú nờu: - QL l tỏc ng va cú tớnh khoa hc, va cú tớnh ngh thut vo h thng con ngi nhm t cỏc mc tiờu kinh t xó hi. - QL l mt quỏ trỡnh tỏc ng cú nh hng, cú t chc da trờn cỏc thụng tin v tỡnh trng ca i tng v mụi trng nhm gi cho s vn hnh ca i tng n nh v phỏt trin n mc tiờu ó nh. - QL l s tỏc ng cú ý thc, hp quy lut gia ch th QL n khỏch th QL nhm t cỏc mc tiờu ra. - QL l s tỏc ng cú t chc, cú hng ớch ca ch th QL l i tng QL v khỏch th QL nhm s dng cú hiu qu nht cỏc tim nng, cỏc c hi ca t chc t c mc tiờu t ra trong iu kin bin i ca mụi trng [12]. Cỏc nh ngha trờn tuy khỏc nhau nhng cú mt s im chung trong nhn thc v QL, trong ú coi: i) QL l hot ng lao ng iu khin lao ng, hot ng khỏc ca nhúm hay tp th; ii) Yu t con ngi gi vai trũ trung tõm ca hot ng bi trong QL, bao gi cng cú ch th QL v i tng QL, quan h vi nhau bng nhng tỏc ng QL. Nhng tỏc ng QL chớnh l nhng quyt nh QL, l nhng ni dung ca ch th QL yờu cu i 11 vi i tng QL. Qua ú, c ch th QL v i tng QL u phỏt trin; iii) QL l mt thuc tớnh bt bin ni ti ca mt quỏ trỡnh lao ng xó hi. Lao ng QL l iu kin tiờn quyt lm cho xó hi loi ngi tn ti v phỏt trin; iv) QL l mt h thng xó hi trờn nhiu phng din. iu ú cng xỏc lp rng QL phi cú mt cu trỳc v vn hnh trong mt mụi trng xỏc nh. Trong cu trỳc ú, ba thnh t: Mc tiờu, ch th, khỏch th quan h cht ch vi nhau to nờn hot ng ca b mỏy. Hin nay QL c nh ngha: QL l nhng hot ng cú phi hp nhm nh hng v kim soỏt quỏ trỡnh tin ti mc tiờu. Nh vy, ni hm ca khỏi nim QL gm: i) Hot ng phi hp nhiu ngi, nhiu yu t; ii) nh hng cỏc hot ng theo mc tiờu nht nh; iii) Kim soỏt c tin trỡnh ca hot ng trong quỏ trỡnh tin ti mc tiờu. 1.2.1.2. Chc nng qun lý * Chc nng k hoch hoỏ Peter Drucker, ó xut tiờu chun v tớnh hiu nghim (kh nng lm nhng vic ỳng) v tớnh hiu qu (kh nng lm ỳng vic). Theo quan im ca ụng, tớnh hiu nghim l quan trng hn, bi vỡ vn cú th t c hiu qu khi chn sai mc tiờu. Hai tiờu chun ny song hnh cựng vi hai khớa cnh ca k hoch, ú l xỏc nh nhng mc tiờu ỳng v la chn nhng bin phỏp ỳng t cỏc mc tiờu. C hai khớa cnh ú u cú ý ngha sng cũn i vi quỏ trỡnh QL [26]. Chc nng k hoch hoỏ l quỏ trỡnh xỏc nh mc tiờu v quyt nh nhng bin phỏp tt nht thc hin mc tiờu ú. Nh vy, thc cht ca k hoch hoỏ l a ton b nhng hot ng vo k hoch, vi mc ớch, bin phỏp rừ rng, bc i c th v xỏc nh rừ cỏc iu kin cung ng cho vic thc hin mc tiờu. Nhiu nh lý lun QL cho rng, k hoch l cỏi khi nguyờn ca mi hot ng, mi chc nng QL khỏc. H vớ k hoch nh mt chic u tu kộo theo cỏc toa t chc, ch o, kim tra. Nh vy, nu khụng cú k hoch thỡ 12 ngi QL khụng bit phi t chc nhõn lc v cỏc ngun nhõn lc khỏc nh th no, thm chớ h cũn khụng rừ phi t chc cỏi gỡ na. Khụng cú k hoch, ngi QL khụng th ch dn, lónh o ngi thuc quyn hnh ng mt cỏch chc chn vi nhng k vng t vo kt qu mong i. V khụng cú k hoch thỡ cng khụng xỏc nh c t chc hng ti ỳng hay chch mc tiờu, khụng bit khi no t c mc tiờu v s kim tra s khụng cú cn c. K hoch hoỏ cú vai trũ quan trng nh vy bi bn thõn nú cú nhng chc nng c bn sau: Chc nng d bỏo: Bao gm vic xỏc nh nhu cu v cỏc mc tiờu trờn c s phõn tớch v cn c vo hng dn ca cp trờn v nhim v ca nm hc mi suy ra nhng hng phỏt trin c bn ca nh trng, trong ú cú tớnh ti nhu cu bờn ngoi v bờn trong ca nh trng, la chn nhng hng u tiờn, d kin nhng mc tiờu cn t v cỏc tiờu chun ỏnh giỏ. Chc nng d oỏn: Bao gm vic phỏc tho cỏc phng ỏn chn la cú tớnh tim nng ca ngun lc d tr v nhng mong mun ch quan. Trong QL nh trng, k hoch hoỏ l mt chc nng quan trng vỡ trờn c s phõn tớch cỏc thụng tin qun lý, cn c vo nhng tim nng ó cú v nhng kh nng s cú m xỏc nh rừ cỏc mc tiờu, ni dung hot ng, bin phỏp cn thit ch rừ trng thỏi mong mun ca nh trng khi kt thỳc cỏc hot ng. * Chc nng t chc: Bamard nh ngha t chc nh l H thng cỏc hot ng hay tỏc ng cú ý thc ca hai hay nhiu ngi. Cun C s khoa hc QL ó xỏc nh: T chc l hot ng hng ti hỡnh thnh cu trỳc ti u ca h thng QL v phi hp tt nht gia cỏc h thng lónh o v b lónh o (chp hnh) [9]. Xut phỏt t quan im trờn, trong QLGD, qun lý trng trung hc, iu quan trng nht ca cụng tỏc t chc l phi xỏc nh rừ vai trũ ca mi b phn, cỏ nhõn, bo m cỏc mi quan h ngc, s thng nht v ng b v t chc trong QLGD trng trung hc. 13 Nh chc nng t chc m h thng QL tr nờn cú hiu qu, cho phộp cỏc cỏ nhõn gúp phn tt nht vo mc tiờu chung. T chc c coi l iu kin ca QL. Thc cht ca t chc l thit lp mi quan h bn vng gia con ngi, gia cỏc b phn trong h thng QL. T chc tt s khi ngun cỏc ng lc, t chc khụng tt s lm trit tiờu ng lc v gim sỳt hiu qu QL. * Chc nng ch o: Ch o l quỏ trỡnh tỏc ng nh hng ca ch th QL n hnh vi v thỏi ca nhng ngi khỏc nhm t cỏc mc tiờu ó ra. Ch o th hin quỏ trỡnh nh hng qua li gia ch th QL v mi thnh viờn trong t chc nhm gúp phn hin thc hoỏ cỏc mc tiờu ó t ra. Chc nng ch o chớnh l s tỏc ng lờn con ngi, khi dy ng lc ca nhõn t con ngi trong h thng QL, th hin mi quan h gia con ngi vi con ngi v quỏ trỡnh gii quyt nhng mi quan h ú h t nguyn v nhit tỡnh phn u thc hin mc tiờu. * Chc nng kim tra ỏnh giỏ Sau khi xỏc nh cỏc mc tiờu, quyt nh nhng bin phỏp tt nht t ti cỏc mc tiờu v trin khai cỏc chc nng t chc, ch o thc hin hoỏ cỏc mc tiờu ú cn phi tin hnh nhng hot ng kim tra ỏnh giỏ xem xột vic trin khai cỏc quyt nh trong thc tin, t ú cú nhng iu chnh cn thit trong cỏc hot ng gúp phn t ti mc tiờu ó xỏc nh. Nh vy, kim tra ỏnh giỏ cú v trớ quan trng trong vic i mi cụng tỏc QL nh i mi cụng tỏc k hoch hoỏ, cụng tỏc t chc, ch o cng nh i mi c ch QL, phng phỏp QL nhm nõng cao cht lng v hiu qu QL. Túm li, s phõn cụng v chuyờn mụn hoỏ trong hot ng QL ó hỡnh thnh nờn cỏc chc QL, ú l chc nng k hoch hoỏ, t chc, ch o v kim tra. Cỏc chc nng ny cú mi quan h cht ch vi nhau to thnh mt chu trỡnh QL. 1.2.1.3. Ni dung qun lý Theo T in Ting Vit, ni dung l mt bờn trong ca s vt c hỡnh thc cha ng hoc biu hin. 14 Ni dung QL l cỏc cụng vic, cỏc hot ng ca nh QL thc hin phi hp nhiu ngi, nhiu yu t, nh hng cỏc hot ng v kim soỏt tin trỡnh ca hot ng trong quỏ trỡnh tin ti mc tiờu ca t chc. Con ngi l i tng ch yu ca QL nờn ni dung qun lý bao gm: - QL con ngi l s sp xp, phõn cụng; hng dn, bi dng nõng cao nng lc thc hiờn mc tiờu. - QL hot ng ca con ngi bao gm: T chc cỏc hot ng v kim tra, ỏnh giỏ v iu chnh cỏc hot ng; Ni dung QL trờn c thc hin bi cỏc chc nng QL trong hot ng. 1.2.2. Cụng tỏc ch nhim lp 1.2.2.1. Khỏi nim cụng tỏc ch nhim lp Trong trng hc, lp hc l n v c bn c thnh lp t chc ging dy v GD hc sinh. QL, GD hc sinh trong lp, nh trng phõn cụng mt trong nhng GV ang ging dy cú nng lc chuyờn mụn tt, cú kinh nghim lm cụng tỏc QL, GD hc sinh, cú tinh thn trỏch nhim cao v lũng nhit tỡnh trong cụng tỏc, cú uy tớn vi HS v ng nghip lm ch nhim lp. ú l giỏo viờn ch nhim. 1.2.2.2. Nhim v ca giỏo viờn ch nhiờm lp a. Vai trũ ca GVCN lp GVCN l ngi thay mt hiu trng QL lp hc. Vai trũ QL ú c th hin trong vic xõy dng k hoch GD; t chc cỏc hot ng GD; ụn c, hng dn vic thc hin cỏc hot ng GD theo k hoch; kim tra, ỏnh giỏ kt qu hc tp, tu dng ca HS trong lp. GVCN chu trỏch nhim v kt qu hc tp v rốn luyn ca HS trong lp trc hiu trng, hi ng nh trng v cha m HS. Do ú, cú th núi trỏch nhim ca GVCN lp rt nng n. ng thi GVCN l linh hn ca tp th lp, l ngi tp hp HS thnh mt khi on kt. GVCN l ngi t chc qun lý lp hc v dỡu dt cỏc em nh nh con em mỡnh trng thnh qua tng nm thỏng. Vỡ vy, HS kớnh yờu thy, cụ ch nhim nh cha m mỡnh. Cỏc em HS trong lp on kt, thõn ỏi vi nhau nh anh em rut 15 tht, lp hc s tr thnh mt tp th vng mnh. GVCN s li trong lũng HS nhng n tng sõu sc, tt p nht. Tỡnh cm ca lp cng bn cht, tinh thn trỏch nhim v uy tớn ca GVCN cng cao thỡ cht lng giỏo dc cng tt. Trong quỏ trỡnh lm vic, GVCN l ngi t chc cỏc hot ng GD hc sinh trong lp. Vai trũ t chc ca GVCN c th hin trong cỏc vic: i) Thnh lp b mỏy t qun ca lp; ii) - Phõn cụng trỏch nhim cho tng cỏ nhõn v cho cỏc t, nhúm; iii) - T chc cỏc hot ng ca lp theo mc tiờu GD ó c xõy dng; iv) - Cỏc hot ng ca lp thc hin theo nm mt ton din, GVCN phi quỏn xuyn tt c cỏc hot ng ca lp mt cỏch cht ch. Cht lng hc tp v tu dng o c ca HS trong lp ph thuc rt nhiu vo kh nng t chc GD ca GVCN. GVCN l ngi c vn c lc ca Chi on Thanh niờn (Chi i Thiu niờn tin phong) trong vic t chc sinh hot tp th. õy, GVCN lm c vn cho cỏc t chc on th vic lp k hoch cụng tỏc, thnh lp cỏc Ban chp hnh Chi on (Chi i), t chc cỏc mt hot ng, sinh hot cỏc on th v phi hp vi cỏc hot ng ca tp th lp nhm thc hin mc tiờu giỏo dc chung. GVCN gi vai trũ ch ng trong vic phi hp cỏc lc lng GD: Gia ỡnh, nh trng, xó hi l ba lc lng GD, trong ú nh trng l lc lng GD cú tớnh cht chuyờn nghip. GVCN l ngi gi vai trũ ch ng trong vic phi hp cỏc lc lng GD. Do vy, GVCN phi l ngi ng ra iu phi v kt hp cựng cỏc lc lng GD t chc cỏc hot ng GD mt cỏch cú hiu qu nht. Nng lc chuyờn mụn, o c, uy tớn v kinh nghim cụng tỏc ca GVCN l iu kin quan trng nht cho vic t chc, phi hp thnh cụng cỏc hot ng GD hc sinh ca lp. b. Nhim v ca GVCN Ti iu 31, iu l trng trung hc c s, trng trung hc ph thụng v trng ph thụng cú nhiu cp hc, GVCN trc ht phi l GV ging dy b mụn, ó c quy nh rừ nh sau: 16