Giải pháp hạn chế nợ xấu tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam

- Nhng khon n m ngi mc n chm dt hot ng kinh doanh hoc thanh lý ti sn hoc kinh doanh b thua l v ti sn cũn li khụng tr n. b. N cú th khụng thanh toỏn y cho ngõn hng - Nhng khon n m Ngõn hng khụng th liờn lc c vi ngi mc n hoc khụng th tỡm c con n. - Nhng khon n m khỏch n khú cú th tr n v yờu cu sp xp li lch tr n nhng khụng n bự c trong thi gian tha thun. Nhng khon n m khụng cú ti sn th chp, hoc ti sn th chp khụng tr n v hon tr khi n hn, hoc ti sn th chp Ngõn hng khụng c chp thun v mt phỏp lý v hot ng kinh doanh ca khỏch n b thua l trong mt vi nm, hoc vic kinh doanh b chm dt, hoc ang trong qỳa trỡnh thanh lý ti sn v iu ú cú ngha l ngi mc n khụng th tr n Ngõn hng y . Nhng khan n n hn thanh toỏn v hon cnh cho thy s can thip ca tũa ỏn phi c thc hin n cựng hoc tũa ỏn can thip buc vic tr n phi c thc hin. Nhng khan n m tũa ỏn tuyờn b khỏch n b phỏ sn v Ngõn hng ó yờu cu tr n v cho rng phn bi hon s ít hn d n. Quan im nh lng ca India v Philippines Tiờu chun India Philippines Di tiờu chun Quỏ hn 6 thỏng Quỏ hn 3 thỏng Nghi ng Qỳa hn 24 thỏng Qỳa hn 12 thỏng Mt Quỏ hn 24 thỏng + cú du Quỏ hn 12 thỏng + cú du hiu rừ rng mt vn hiu mt vn. 1.2.1.2Quan nim ca Vit Nam Cụng cuc ci cỏch kinh t ti Vit Nam c thc hin t nm 1986 v ó mang li nhiu thnh tu kinh t trờn mi mt trong thp k 90. Cựng vi tin trỡnh ci t, h thng ngõn hng cng ó c i mi ỏng k. Tuy nhiờn, Vit Nam vn l mt nc nghốo v lc hu so vi cỏc nc trong khu vc trờn nhiu phng din. Riờng h thng ti chớnh trong nc vi cỏc Ngõn hng chim a s, cũn nhiu yu kộm v cha nng lc huy ng cỏc ngun lc cn thit cho nhu cu tng trng kinh t. iu ỏng lo ngi nht hin nay l cỏc Ngõn hng thng mi 11 cha thc s lnh mnh, n xu cũn tn ng nhiu v cú chiu hng gia tng t sau nm 1997. Hin ti, Vit Nam ang thc hin chng trỡnh c cu li cỏc Ngõn hng thng mi. Trong ú, bờn cnh vic tng vn, c cu li n khú ũi, Ngõn hng Nh nc Vit Nam cng ra yờu cu ngn chn n xu phỏt sinh trong nhng nm ti i vi cỏc Ngõn hng thng mi. V vn n xu, trong cỏc sỏch giỏo khoa ti chớnh nc ngoi, ngi ta ó a ra mt s nh ngha v n quỏ hn nh: N xu, n quỏ hn, n cú vn . Trong ú, n xu l cỏc khon n hu nh khú cú kh nng c thanh toỏn y v phn ln bt buc phi x lý bng bút toỏn xúa n. Vit Nam dng nh khụng cú nh ngha thng nht v n xu. iu ú cú ngha l mc dự hot ng ngõn hng ó c chuyn sang kinh doanh theo c ch th trng nhng Vit Nam vn cha cú mt vn bn phỏp quy no chớnh thc tha nhn khỏi nim n xu. Ngoi ra, iu ú cng núi lờn rng, n quỏ hn Vit Nam ó tn ti khỏ nhiu nm trong h thng Ngõn hng m cha cú nhng gii phỏp x lý thng nht v bi bn. Tuy nhiờn, mt s vn bn ca Ngõn hng Nh nc cng cú nhng quy nh giỏn tip cp n n quỏ hn. Theo iu 13, Quy ch cho vay ca t chc tớn dng i vi khỏch hng (ban hnh theo Quyt nh 1627/Q-NHNN ngy 31/12/2001), khi n k hn tr n gc hoc lói, nu khỏch hng khụng tr n ỳng hn v khụng c iu chnh k hn tr n gc hoc lói hoc khụng c gia hn n gc hoc lói, thỡ t chc tớn dng chuyn ton b s d n sang n quỏ hn. 1.2.1.3 Quan im ca tỏc gi Nh trờn ó trỡnh by, quan im quc t khi phõn loi tớn dng thỡ ngi ta cn c vo 02 thuc tớnh: nh tớnh v nh lng. Trong ú, nh tớnh l cn c vo cỏc du hiu phn ỏnh/nh hng n kh nng tr n ca khỏch hng, nh lng thỡ l ngy quỏ hn ca khon vay ú. Nh vy, khi mt khan vay cú mt trong cỏc du hiu sau c gi l n xu: Cú du hiu rừ dt nh hng ti kh nng tr n ngõn hng hoc c c cu li, quỏ hn t 90 ngy tr lờn. Vi quan im n xu l nhng khon n khú cú th thu hi, hay thu hi khụng y v phi mt quỏ nhiu thi gian, cng vi tỡnh hỡnh thc t ti cỏc 12 NHTM Vit Nam núi chung v NHNT núi riờng, trong khuụn kh lun vn ny, chỳng tụi cho rng nhng khan n quỏ hn thụng thng, n khoanh, n cho vay bt buc, n ch x lý, n ti sn xit n v n ngõn sỏch Nh nc l n xu. Xin lu ý rng, khỏi nim v n xu c a ra õy khụng nhm mc tiờu bn lun mang tớnh cht hc thut m ch nhm gii hn mt phm vi phõn tớch v to ra c s ỏnh gớa mc n xu thc t, t ú a ra cỏc gii phỏp nhm hn ch n xu trong tng lai. Trong ú: - N quỏ hn thụng thng : Theo thụng l quc t, khi mt khon vay n k hn tr n gc hoc lói m khụng tr c lói hoc n gc thỡ u c xp vo danh mc khon vay khụng hot ng hay n quỏ hn. Tuy nhiờn, cỏc nc vn cú quy nh khỏc nhau khi xp mt khon vay vo danh mc n quỏ hn. Vớ d Thỏi Lan, n quỏ hn l khon vay ó quỏ hn 3 thỏng k t thi hn phi hon tr n gc. Cũn Vit Nam theo iu 13, Quy ch cho vay ca t chc tớn dng i vi khỏch hng Khi n k hn tr n gc hoc lói, nu khỏch hng khụng tr n gc hoc lói, nu khỏch hng khụng tr n ỳng hn v khụng c iu chnh k hn n gc hoc lói hoc khụng c gia hn n gc hoc lói, thỡ TCTD chuyn ton b s d n sang n quỏ hn. - N khoanh: Theo quy nh ca Vit Nam, n khoanh l cỏc khon n quỏ hn ca cỏc doanh nghip nh nc c Chớnh ph cho phộp khoanh nhng Chớnh ph cha x lý dt im. Loi n ny gõy khú khn ln cho cỏc ngõn hng do khụng thu hi c vn v khụng c thanh toỏn lói trong thi gian t 3 n 5 nm. - N cho vay bt buc: L nhng khon cho vay bo lónh ca ngõn hng ó quỏ hn thanh toỏn. - N ch x lý: Bao gm nhng khon n quỏ hn cú ti sn bo m hoc cú bo lónh ca bờn th ba m khỏch hng vay khụng cú kh nng tr n cho ngõn hng. Ngõn hng c quyn s dng ti sn ó c th chp v cm c thay cho ngha v tr n ca khỏch hng. Nhng nhng ti sn ny cũn ang trong thi gian ch phỏn quyt ca Tũa ỏn hoc con n cha giao cho ngõn hng. 13 - N ti sn xit n: ú l nhng khon n quỏ hn ca ngõn hng cú ti sn bo m, khi khỏch hng khụng tr c n thỡ ngõn hng xit n ti sn ny thay cho ngha v tr n ca khỏch hng. - N ngõn sỏch: ú l cỏc khon n cho vay theo ch nh ca Chớnh ph ó tn ng lõu ngy m cha i chiu c vi B Ti chớnh. 1.2.2 Nguyờn nhõn gõy ra n xu. 1.2.2.1 Nguyờn nhõn khỏch quan a. Ri ro t phớa Khỏch hng vay vn õy l nguyờn nhõn trc tip thng gp lm phỏt sinh n xu. Khi khỏch hng gp khú khn trờn th trng u vo do giỏ c nguyờn vt liu tng t bin, khan him nguyờn vt liu....lm tng giỏ thnh sn phm, gim kh nng cnh tranh ca sn phm trờn th trng, hoc s suy gim nhu cu trờn th trng u ra..v..v .. khin khỏch hng lõm vo tỡnh trng thua l, ỡnh n gõy ra tỡnh trng mt kh nng thanh toỏn cỏc khon vay ca ngõn hng. Ngoi ra, s yu kộm trong kinh doanh ca khỏch hng nh: chin lc kinh doanh khụng hp lý, qun lý vn lng lo, trỡnh cỏn b qun lý bt cp hay t s c tỡnh mun chim ot vn ca khỏch hng... cng dn n nguy c khụng cú kh nng tr n Ngõn hng. õu l thc trng thng gp ti cỏc nc ang phỏt trin khi nn kinh t ang cú nhng bc chuyn bin sõu sc, cỏc lnh vc kinh doanh cũn b ng, c hi nhiu v ri ro kinh doanh cng rt ln. Trong nhng trng hp ny, Ngõn hng thng phi tin hnh xem xột, ỏnh giỏ quyt nh phng ỏn x lý phự hp. Ngõn hng cú th thc hin xit n hoc ng ý khoanh n, gión n theo cỏc gii phỏp khc phc ca khỏch hng. Ri ro khỏch quan ca khỏch hng trong kinh doanh cú rt nhiu ngun gc khỏc nhau: c th: Th nht: Nhng iu kin thiờn nhiờn bt li õy l nhng nguyờn nhõn nm trong nhúm nguyờn nhõn bt kh khỏng nh: hn hỏn, bóo lt, ng t, ha hon, mt mựa dch bnh... nhng ri ro loi ny thng cú c im l khụng th d oỏn trc v din bin nhanh chúng trờn phm vi rng nờn vic hn ch l vụ cựng khú khn hoc khụng th trỏnh khi. 14 Cỏc ri ro thiờn nhiờn cú nh hng rt ln n cỏc khon cho vay nụng nghip do hot ng nụng nghip ph thuc ch yu vo din bin ca thi tit, thiờn nhiờn. Nhng bin ng xu v thi tit trong mt khong thi gian rt ngn nh vi giờ hoc vi ngy cú th xúa sch tt c thnh qu lao ng, thm chớ hy hoi c phng tin (tu, thuyn...), dng c v tớnh mng con ngi. Trong khi ú, nụng dõn a phn l i tng cú thu nhp thp nờn khi gp ri ro gõy thit hi ln thng khụng cú kh nng hon tr vn vay Ngõn hng, lm phỏt sinh cỏc khon n xu. Thiờn tai hng nm gõy thit hi cho nn kinh t cỏc quc gia trờn th gii hng t USD v cng lm phỏt sinh lng n xu khỏ ln, nht l i vi cỏc nc nụng nghip nh Vit Nam. Mt khỏc, vic khc phc hu qu thiờn tai thng mt nhiu thi gian v tn kộm. iu ny buc cỏc ngõn hng phi xem xột vic hoón n, khoanh n v cho vay khc phc hu qu nờn cng lm gia tng gỏnh nng n xu cho Ngõn hng. Th hai: S cnh tranh trong quỏ trỡnh t do húa ti chớnh v hi nhp quc t. Quỏ trỡnh t do húa ti chớnh v hi nhp quc t cú th l gia tng n xu khi to ra mt mụi trng cnh tranh gay gt, khin hu ht cỏc doanh nghip nhng khỏch hng thng xuyờn ca cỏc Ngõn hng thng mi phi i mt vi nguy c thua l v quy lut chn lc khc nghit ca th trng. Cỏc khỏch hng thua l v mt kh nng thanh toỏn s lm cho danh mc n qỳa hn trong bng cõn i k toỏn ca NHTM di thờm. Bờn cnh ú, s cnh tranh gia cỏc NHTM trong nc v quc t trong mụi trng hi nhp kinh t cng khin cho cỏc Ngõn hng trong nc vi h thng qun lý yu kộm gp phi nguy c ri ro n quỏ hn tng lờn bi nhiu khỏch hng cú tim lc ti chớnh ln s b cỏc Ngõn hng nc ngoi thu hút. Th ba: Bin ng xu ca nn kinh t th gii Trong xó hi hin i, nn kinh t ca mi quc gia gn cht vi nn kinh t th gii do cỏc quan h an xen nhiu chiu. Mi bin ng ca nn kinh t th gii u tỏc ng mnh ti nn kinh t ca cỏc quc gia trờn mi lnh vc. Ti chớnh ngõn hng l mt lnh vc cú tớnh quc t cao nờn s bt n ca lnh vc ny d dng gõy ra phn ng dõy chuyn trờn phm vi rng. Cuc khng 15 hong ti chớnh khu vc Chõu trong nhng nm 90 ca th k trc l mt minh chng c th. Cuc khng hong ny ó gõy ra cỳ sc ln cho nn kinh t khu vc v nn kinh t th gii. Hng lot cỏc tp on, cụng ty, Ngõn hng ó sp dõy chuyn do thua l v mt kh nng thanh toỏn. S suy thoỏi ca nn kinh t v hiu qu u t kộm lm cho tỡnh trng n xu cng ph bin hn. Hu qa l t cui nm 90 ca th k XX. Chớnh ph ca hu ht cỏc nc Chõu u phi tp trung cỏc bin phỏp nhm gii quyt n xu do gỏnh nng ó vt quỏ tm gii quyt ca cỏc Ngõn hng. Mt khỏc, ti chớnh ngõn hng cũn l mt lnh vc cú tớnh nhy cm rt cao do vai trũ quan trng ca nú trong mi lnh vc hot ng ca nn kinh t xó hi. S bt n ca nn kinh t th gii cú tỏc ng trc tip ti hot ng ti chớnh trờn th gii v nn kinh t mi quc gia. T ú gõy nh hng xu ti hot ng ti chớnh ngõn hng ca mi quc gia, m u tiờn l gia tng n xu. Chng hn nh s suy thoỏi ca nn kinh t cú th khin mt quc gia thay i chớnh sỏch nhp khu theo chiu hng bo h hng trong nc hoc gim lng nhp khu. iu ny cú th gõy ra s phỏ sn ca doanh nghip xut khu v tỏc ng n lng n xu ngõn hng ti cỏc nc xut khu. Th t: Bin ng xu ca kinh t- xó hi trong nc n nh v tng trng kinh t l tin , l iu kin quan trng phỏt trin cỏc trung gian ti chớnh. S n nh kinh t trong nc kớch thớch hot ng u t phỏt trin v m bo tớnh n nh ca hiu qa u t. Ngc li, nhng bin ng xu ca nn kinh t gõy ra s ỡnh tr, thua l trong hot ng sn xut kinh doanh ca cỏc doanh nghip. Hu qu tt yu l Ngõn hng khụng thu c n. Cỏc chớnh sỏch ca Nh nc thay i tht thng l mt trong nhng nguyờn nhõn phỏt sinh n xu. Bi vỡ, cỏc doanh nghip thng cú t l vay vn Ngõn hng ln nờn rt d b tn thng trc cỏc thay i t ngt v chớnh sỏch kinh t v mụ. Thc t ny th hin rt rừ cỏc nc ang phỏt trin nh Vit Nam. Nhng bin ng chớnh tr xó hi cng giỏn tip gõy nh hng ti n xu do mụi trng bt n cú tỏc ng mnh ti hot ng u t v hiu qu u t. Biu hin rừ nht l khi cú chin tranh xy ra, nn kinh t lõm vo tỡnh trng hn lon, suy thoỏi, cỏc nh u t rỳt khi th trng, gỏnh nng cho chi phớ chin 16